«Էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացումը ուղիղ հարվածում է քաղաքացիների գրպանին»

«Իրատեսի» զրուցակիցն է ՊՆ նախկին նախարար, գեներալ-լեյտենանտ, «Ազգային վերածնունդ» կուսակցության նախագահ ՎԱՂԱՐՇԱԿ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ:

-Ամառը թեժ ստացվեց, ինչո՞վ եք բացատրում:
-Օբյեկտիվ հիմքերով: Թեժ ստացվեց, որովհետև ՀԷՑ-ը դիմեց Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին՝ էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելու հայցով:
-ՀԷՑ-ն առաջին անգամ չի հայց ներկայացնում, ինչո՞ւ այս անգամ հանրային ընդվզում եղավ:
-Եթե այն ժամանակ ընկալվում էր, հիմա համարվեց անընդունելի: Ընդունելի կարող է լինել, եթե ունի օբյեկտիվ հիմքեր: Եթե մի պետությունում, որտեղ էլէներգիայի 70 %-ն արտադրվում է ատոմակայանի, որը, ի դեպ, միակն է տարածաշրջանում, և ՀԷԿ-երի միջոցով, ու կազմում է 7-9 դրամ, ակնհայտ է, որ արդյունավետ ղեկավարման և վերահսկման դեպքում այդքան թանկ էլեկտրաէներգիայի սակագին չպիտի ունենա: Եթե ՀԷՑ-ն առաջարկում է թանկացնել 17 դրամով, հետո որոշում է ընդունվում 7 դրամով բարձրացնել, բնական է` ի հայտ են գալիս կասկածներ, որոնք փարատելու համար առաջանում է ստուգումներ իրականացնելու անհրաժեշտություն: Ընդհանրապես՝ ռազմավարական օբյեկտներում աուդիտների անցկացումը բազում բացահայտումներ կբերի:
-Ի՞նչ երաշխիք, որ աուդիտի եզրակացությունը քաղաքական չի լինելու:
-Երաշխիքը մեկն է. էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացումը ուղիղ հարվածում է առանց այն էլ ծանր սոցիալական պայմաններում ապրող քաղաքացիների գրպանին, երկրորդ, այս խնդրի շուրջ համախմբվեց հասարակությունը և իր արդարացի պահանջն ու ընդվզումը բերեց Բաղրամյան պողոտա, և երրորդ, ՀՀ իշխանությունը գիտակցեց պահի լրջությունը և կայացրեց աուդիտ անցկացնելու որոշում, որին մասնակցություն կունենա նաև հասարակությունը:
-Իրավիճակից դուրս գալու տարբեր առաջարկներ եղան՝ չեղարկում, աուդիտ, ՀԷՑ-ի պետականացում ու նոր սեփականաշնորհում: Հետագա նորմալ աշխատանքի համար ո՞րն եք համարում ճիշտ:
-Այս իրավիճակում նախագահը չի կարող ՀԾԿՀ-ի որոշումը չեղարկել, միակ ճանապարհը աուդիտն է, որպեսզի մի կողմից չխափանվի ցանցերի աշխատանքը, մյուս կողմից՝ ստուգվեն կասկածները: Եթե մի կազմակերպություն, որը մենաշնորհային դիրք ունի շուկայում, արտադրում է էլեկտրաէներգիա ու կա ապրանքի ավելցուկ, և այդ պայմաններում կուտակվում են միլիոնների պարտքեր, հայկական կողմն էլ չի վերահսկում, եզրակացությունը մեկն է` իրականացվել է ոչ արդյունավետ կառավարում: Անզեն աչքով էլ տեսանելի է ոլորտի անմխիթար վիճակը. ենթակառուցվածքները վթարային վիճակում են, տեխնիկական անվտանգությունը ապահովված չէ, խախտումներով են աշխատում:
-2000-ից ժամանակ չկա՞ր կարգի բերելու: ՀԷՑ-ի վաճառքի պայմանագրում կար արդիականացման պայման:
-Կար, բայց այսօր վիճակը վթարային է, աշխատանք չի եղել 15-20 տարի, շրջեք բազմահարկերով: Եթե Երևանում՝ կենտրոնում, այդ վիճակն է, ինչի՞ մասին կարող է խոսք լինել մարզերում: Հարց է առաջանում՝ ներդրումներն արվա՞ծ են:
-Իրենք ասում են, որ ժամանակին ներդրումներ արել են:
-Ես տեսնում եմ, որ գործնական ոչինչ չի արվել: Իմ ու շատերի սուբյեկտիվ գնահատականը պիտի ճշտի աուդիտը: Հասարակական կազմակերպություններին ևս առաջարկվել է մասնակցել աուդիտին, պիտի ընդգրկվեն մասնագետներ, դա միակ ճանապարհն է հանգույց առ հանգույց պարզելով՝ առաջ գնալ:
-Ի՞նչ է նշանակում աուդիտ, ի վերջո դա հայտարարվածի ու կատարվածի համապատասխանության ստուգում չէ՞:
-Աուդիտները տարբեր են լինում՝ հաշվապահական, արդյունավետության, համեմատական, նայած թե ինչ խնդիր ես դնում: Բնական է, որ փաստաթղթերի ստուգումը միայն բավարար չէ: Այստեղ պետք է անցկացվի արդյունավետության աուդիտ, որի ընթացքում կուսումնասիրվի ամբողջ աշխատանքը, և կբացահայտվեն կուտակված պարտքի պատճառները:
-Արդյունքում հնարավո՞ր է, որ Հայաստանը ՀԷՑ-ի պետականացման խնդիր դնի:
-Եթե նախագահն ասել է, ուրեմն կա այդ հնարավորությունը:
-Պետականացրեց, հետո՞: Նոր աճուրդ, նոր վաճա՞ռք:
-Ոչ, պետությունն ինքը պիտի կառավարի իր ռազմավարական ոլորտները, դրանով իսկ ապահովելով համեմատաբար մեծ բյուջե: Սա էլ իր հերթին հնարավորություն կտա բարելավել երկրում սոցիալական վիճակը, ստեղծել աշխատատեղեր, որով էլ կկանխվի արտագաղթը: Իսկ ինչ ենք տեսնում այսօր. մասնավոր ընկերություններ, մասնավոր անձինք հարստանում են` չանելով համապատասխան ներդրումներ և ունենալով գերշահույթներ, իսկ այսօրվա բյուջեն չի տալիս հնարավորություն երկրում իրականացնել այն քաղաքականությունը, որը Սահմանադրությամբ ամրագրված է` սոցիալական քաղաքականություն: Արդյունքում արտագաղթի ծավալները մեծանում են, տուժում է պետությունը: Եթե պետական կառավարումը արդյունավետ չէր գնահատվում, պետք էր աշխատել արդյունավետությունը բարձրացնելու ուղղությամբ: Այդ դեպքում հսկայական գումարներ կմտնեին բյուջե, ոչ թե կշրջանցեին ու կգնային այլ պետություններ կամ մասնավորի գրպանը, որը, նորից կյանքը ցույց է տալիս, որ ներդրումներ անում է դրսում:
-Դուք հաշվի առնո՞ւմ եք, որ ռազմավարական ոլորտի համարյա ամբողջ սեփականությունը ռուսական կառավարմանն է անցել:
-Ոչ, եթե մենք հաշվում ենք՝ ինչ ունի Ռուսաստանը և ինչ ունեն այլ պետություններ, Ռուսաստանի մասնաբաժինը մեծ չէ: Օդանավակայան, կոնյակի գործարան, մոլիբդենի արտադրություն, ջուր… Հանքահումքային ռեսուրսը հիմնականում պատկանում է ոչ Ռուսաստանին, այլ եվրոպական և ամերիկյան ընկերություններին և, ի դեպ, ԵՄ-ի հետ ապրանքաշրջանառության 80 տոկոսը կազմում է հենց հումքը:
-Ինչո՞ւ այս անգամ էլ, ինչպես հունվարին՝ Ավետիսյանների ընտանիքի սպանության ժամանակ, ռուսական լրատվամիջոցները ոչ ադեկվատ արձագանքեցին: Որտե՞ղ են նրանք տեսնում Մայդան ու ինչո՞ւ: Նույնիսկ Պետդումայի կոմունիստ պատգամավորները ԱՄՆ-ի դեսպանին Հայաստանից վտարել են պահանջում: Ինչի՞ց է Մոսկվան վախենում:
-Մոսկվայի արձագանքը պետք է գնահատել պաշտոնատար անձանց հայտարարություններով, որոնք եղել են համարժեք և որևէ Մայդանի մասին խոսք չի եղել: Իսկ ինչ վերաբերում է այլ արձագանքների, նրանք ունեին մտավախություն, որ կարող է բողոքի ակցիան վերածվել Մայդանի` հստակ չպատկերացնելով իրավիճակը, չունենալով բավարար տեղեկատվություն և գնահատելով իրավիճակը զուտ արտաքին նշաններով, որովհետև բոլոր հեղափոխությունները նախկին ԽՍՀՄ տարածքում ունեցել են սոցիալական հիմք, որը արտերկրի համապատասխան ուժերն օգտագործել են արտաքին քաղաքական վեկտորը փոխելու համար: Հենց սա էլ առաջացնում է մտավախություն ՌԴ տարբեր շրջանակներում:
- Չե՞ք կարծում, որ այս ամենը նաև Արևմուտք-Ռուսաստան հակադրության արձագանքն է:
-Ոչ, Հայաստանում կատարվողի օբյեկտիվ հիմքը թանկացումներն են, հասարակությունը հնարավորություն չունի վճարելու: Այս արդարացի պահանջը որոշ ուժեր փորձում են օգտագործել՝ ԵՄ դրոշ բարձրացնել, քաոս առաջացնել, դա այլ խնդիր է: Աշխարհաքաղաքական հակամարտության դեպքում փորձելու են Հայաստանում քաոս հրահրել:
-Ինչպե՞ս կանխել:
-Ցուցարարները լավ կանխում են՝ թույլ չեն տալիս օգտագործել իրենց պայքարը: Եթե ասում են՝ Մայդան, իրենք հերքում են, եթե ասում են, ԵՄ հովանու տակ պիտի մտնեք, որովհետև ում ծեծել են, ՄԻԵԴ է դիմել, ասում են՝ ոչ: Մենք ունենք մեր ներքին պրոբլեմները, որոնք մենք պետք է լուծենք: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի, օրենքի պահպանման հարցերը մենք պետք է լուծենք, ոչ թե սպասենք, դրսի հետ հույսեր կապենք:
-Եթե մենք ի վիճակի լինեինք անելու, այս դրությունը կստեղծվե՞ր:
-Եթե մենք ի վիճակի չենք անել, դրսից երբեք հնարավոր չէ: Կոռուպցիայի դեմ պայքարի համար ԵՄ-ն ֆինանսավորում է արդեն քանի տարի, լուծե՞լ ենք այդ խնդիրը: Ինչո՞ւ Եվրոպան պահանջ է դնում ու կատարմանը չի հետևում: Ժողովրդավարության տեսանկյունից Եվրոպան է վերահսկում, առաջընթաց կա՞: Ինչո՞ւ են ընտրությունները քայլ առաջ գնահատում, երբ հետքայլ է կատարվում:
-200 միլիոնի վարկ Հայաստանին տալը նոր սպառազինություններ ձեռք բերելու համար չկայացած Մայդանի հետևա՞նք էր, թե՞ ծրագրված էր:
-Նման որոշումները Ռուսաստանում մի քանի օրում չեն ընդունվում:
-Դա նպատակ ունի տարածաշրջանում Հայաստանի ու Ադրբեջանի սպառազինությո՞ւնը հավասարակշռել:
-Ամեն զինատեսակ ունի իր ժամկետը, երբ լրանում է օգտագործման ժամկետը, պիտի փոխես: Անընդհատ նոր զինատեսակներ են ստեղծվում, պիտի կարողանաս քո բանակը ժամանակակից զինատեսակներով զինել: Երբ Ադրբեջանը գնում է զենք, Հայաստանը պիտի համարժեք պատասխան տա: Այս երեք նպատակներով բանակը միշտ համալրվում է նոր զենքով: Հիմա ՌԴ-ն տրամադրում է վարկ, որ Հայաստանը ձեռք բերի ժամանակակից զենք:
-Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում «Իսկանդեր Մ»-ը, որի մասին նշվում է:
-Ես չգիտեմ՝ «Իսկանդերը» ցանկում կա, թե ոչ, դա օպերատիվ մարտավարական հրթիռային համակարգ է, որ տարբերվում է մյուս համակարգերից որակապես, կարող է հաղթահարել հակահրթիռային համակարգը, ավելի ճշգրիտ է հարվածում թիրախին, երկու անգամ ավելի մեծ հեռահարություն ունի՝ հասանելի է դարձնում բոլոր թիրախները Ադրբեջանում, անգամ Բաքուն, թռիչքի ամբողջ ընթացքում ղեկավարվում է՝ կարող ես փոխել թռիչքի ուղղությունը, ունի հակաէլեկտրոնային պայքարի միջոցներ, ինչը թույլ է տալիս այդ հրթիռներին ճեղքել հակահրթիռային պաշտպանությունը:
-Ադրբեջանը ունի՞ նման համակարգեր:
-Ոչ, նրանք չունեն:
-Մտավախություն չունե՞ք, որ Ադրբեջանը ևս ձեռք կբերի համարժեք տեխնիկա: Դա ավելի անվտա՞նգ է դարձնում Հայաստանը, թե՞ ավելի պայթյունավտանգ տարածաշրջանը:
-Դա զսպման մեխանիզմ է՝ Ադրբեջանը հասկանում է, որ խոցելի է և եթե պատերազմ է սկսում, ստանում է պատասխանը: Եթե իրենք խփում են Հայաստանին, դա գնահատվում է իբրև ագրեսիա, ուժի մեջ են մտնում հայ-ռուսական համաձայնագիրն ու ՀԱՊԿ պայմանագիրը, իսկ Բաքուն երբեք չի համարձակվի Ռուսաստանի դեմ կռվել:

Զրույցը`
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ